Het recente geknetter in de top van de luchtvaartcombinatie Air France-KLM zal voor de Nederlandse Staat reden zijn geweest om topambtenaar Wouter Raab van het ministerie van Financiën af te vaardigen naar de aandeelhoudersvergadering (ava) van KLM.

Zo wilde de Staat dat president-commissaris Hans Smits van KLM duidelijkheid zou geven over de zelfstandigheid van het concern binnen het fusiebedrijf.

Daartoe had de Staat, die nog altijd 5,9 procent van KLM bezit via preferente aandelen, een punt op de agenda voor de ava ingediend. Dat deed de Staat bij KLM nooit eerder.

Sinds de samensmelting met de Fransen in 2004 was de bloedgroepenstrijd niet eerder zo openlijk zichtbaar als de afgelopen maanden.

Climax was het recente getouwtrek om de kas van KLM die de lont in het kruitvat bleek. De nieuwe KLM-topman Pieter Elbers wist op het nippertje te voorkomen dat de Fransen de pincode tot het kasgeld zouden opeisen.

Tik
Maar tijdens de ava deelde Raab ook een gevoelige tik uit aan de commissarissen door, net als in 2008, tegen een nieuw beloningsplan te stemmen.

Dat voorstel deugde volgens de Staat niet. Elbers kan nog altijd maximaal eenmaal hun basissalaris als jaarlijkse cashbonus verdienen als hij aan bepaalde targets voldoet. Zijn twee medebestuurders kunnen zestig procent van het vaste salaris extra krijgen.

Het ministerie van Financiën hanteert een plafond voor de jaarbonus bij bedrijven waarin zij een aandelenbelang heeft van twintig procent.

‘U moet zich realiseren dat onze bestuurders vergeleken met andere luchtvaartbedrijven al onderbetaald worden, echt waar', aldus commissaris Remmert Laan die binnen de raad van commissarissen verantwoordelijk is voor de bestuursbeloningen.

Daarop riposteerde Raab dat ‘dat [minder betaald, red.] ook zo hoort bij een bedrijf als KLM'.
Elbers heeft een basissalaris van 450 duizend euro.

‘Aansluiting'
In het nieuwe beloningsplan worden KLM-bestuurders minder afgerekend op de financiële prestaties van KLM. In plaats daarvan wilden commissarissen ‘verdere aansluiting realiseren bij de criteria zoals die binnen Air France KLM worden gehanteerd'.

In het oude plan was het bedrijfsresultaat van KLM nog wel het belangrijkste bonuscriterium. Nu ligt het accent op "individuele targets" die van jaar op jaar kunnen veranderen. Het kan gaan om de verlagen van de schuldpositie, een oplossing zoeken voor de pensioenproblematiek of kostenreductie.

Welke criteria per jaar zullen gelden, wilden commissarissen desgevraagd niet zeggen.

Ook Hanjo Redèl, voorzitter van de ondernemingsraad (or) van KLM, sprak zijn afkeuring uit over het nieuwe beloningsbeleid. "Gelet op de rol en verantwoordelijkheid van de KLM-directie is een grotere nadruk nodig op KLM-prestaties en minder op individuele targets".

'Ernstige inschattingsfout'
KLM had niet alleen in financieel opzicht een slecht jaar. Wie de berichtgeving bij heeft gehouden, zag dat de luchtvaartcombinatie door getouwtrek tussen het Franse en Nederlandse kamp haast verlamd was geraakt.

Na het gedwongen vertrek van Eurlings keerden ook enkele hogere managers KLM de rug toe en begin dit jaar was er de rel over het kasgeld van KLM (overschotten zouden overgemaakt moeten worden aan holding Air France-KLM).

Over het abrupte vertrek van Eurlings zei president-commissaris Smits dat diens benoeming een ‘ernstige inschattingsfout' is geweest. ‘Daarvoor nemen wij als raad van commissarissen de volle verantwoordelijkheid'.

‘Er was sprake van een ernstige leiderschapscrisis en wij moesten ingrijpen', aldus Smits, die in het verleden hoogste baas was van Rabobank en Schiphol.

Autonomie
Vertegenwoordigers van de Staat wilden tijdens de ava weten of KLM binnen de holding over voldoende ‘autonomie' beschikte.

De topambtenaar zei dat ‘de Staat voorstander is van de combinatie Air France en KLM en dat KLM veel heeft geprofiteerd van het samengaan, maar dat tegelijkertijd zowel KLM als Schiphol van vitaal belang zijn voor Nederland'.

‘Dan is van belang dat KLM over voldoende autonomie beschikt binnen de holding', aldus Raab tijdens de bijeenkomst.

Smits zei ‘voldoende autonomie te voelen' en ‘dat er geen verdere overheveling van functies naar Parijs zou komen. We houden een dunne holding met alleen taken die daar thuishoren'.

Ook wees hij naar de staatsgaranties die in 2010 zijn verlengd en ‘waarover onlangs afspraken zijn gemaakt met de Fransen dat die afspraken in stand zullen blijven.

Die zullen nog schriftelijk worden vastgelegd'. Die garanties gaan vooral over de netwerkkwaliteit en een evenwichtige netwerkontwikkeling tussen Schiphol en Charles de Gaulle, de thuisbasis van Air France.